Αυτό το Σαββατοκύριακο, 23 και 24 Σεπτεμβρίου διεξάγονται στην χώρα μας, σε όλους σχεδόν τους πολιτιστικούς χώρους, εκδηλώσεις για τον εορτασμό των Ευρωπαϊκών Ημερών Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Λαμβάνοντας, λοιπόν αφορμή το γεγονός αυτό, αποφάσισα να σας μιλήσω σήμερα για αυτό το θεσμό, αλλά να για την πολιτιστική μας κληρονομιά, στην οποία σας έχω αναφερθεί κατά καιρούς.
Κάθε χρόνο από τον Αύγουστο μέχρι και τον Οκτώβριο, διεξάγονται οι Ευρωπαϊκές Ημέρες Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Ο θεσμός αυτός ξεκίνησε το 1985 από το Συμβούλιο της Ευρώπης και είναι μια ευκαιρία για να ανακαλύψουμε τον μεγάλο πλήθος των πολιτιστικών θησαυρών και του πολιτιστικού τοπίου της Ευρώπης. Ο στόχος αυτής της δράσης είναι να ευαισθητοποιήσει τους Ευρωπαίους πολίτες, αναφορικά με την πολιτιστική ποικιλομορφία, να τους φέρει σε επαφή με πολιτιστικό πλούτο και παράλληλα να καταπολεμήσει την ξενοφοβία και τον ρατσισμό. Αξίζει να σημειωθεί ότι, στις εκδηλώσεις συμπεριλαμβάνονται ορισμένα μνημεία τα οποία είναι συνήθως κλειστά προς το κοινό, τονίζοντας έτσι την σπουδαιότητα του εορτασμού.
Τι είναι όμως η πολιτιστική κληρονομιά και γιατί είναι τόσο σπουδαία;
Σύμφωνα με την UNESCO, η πολιτιστική κληρονομιά είναι «οτιδήποτε μας κληροδοτεί το παρελθόν, με την υποχρέωση της διατήρησης και διάσωσης του». Με πιο απλά λόγια η πολιτιστική κληρονομιά, είναι κάθε κομμάτι του πολιτισμού, που μπορεί να είναι ιστορικό, αρχαιολογικό, καλλιτεχνικό, το οποίο μας φανερώνει την ανθρώπινη δραστηρίοτητα-δημιουργία και διαθέτει στοιχεία που το προορίζουν για τις επόμενες γενιές. Η πολιτιστική κληρονομία χωρίζεται σε δύο “μέρη’ την υλική και άυλη. Η υλική περιλαμβάνει τα χειροπιαστά παραδείγματα, τα υλικά κατάλοιπα στα οποία όμως συμπεριλαμβάνονται και τα φυσικά τοπία. Από άλλη πλευρά, η άυλη, περιλαμβάνει τις παραδόσεις, τα ήθη και τα έθιμα.
Παλαιότερα η πολιτιστική κληρονομία αποτελούσε ένα προνόμιο αποκλειστικά για επιστήμονες, διανοούμενους, ευγενής και καλλιτέχνες, όμως αυτό σήμερα έχει αλλάξει. Στην σημερινή εποχή η πολιτιστική κληρονομία, διεισδύει συνεχώς στην ζωή και την καθημερινότητα του απλού ανθρώπου, κάνοντας τον να ενδιαφερθεί για το πολιτιστικό του παρελθόν και αναζητά την σύνδεση του με αυτό. Βέβαια, οφείλω να σας αναφέρω, ότι η ανάπτυξη της τεχνολογίας και η άνθηση νέων επιστημονικών κλάδων έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη της πολιτιστικής κληρονομίας.
Κάπου εδώ δεν γινόταν να μην αναφερθώ και στην UNESCO και στον Kατάλογο της με τα Παγκόσμια Μνημεία Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
Τι είναι λοιπόν, ο Κατάλογος Μνημείων Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO;
Ο Kατάλογος αυτός περιλαμβάνει μνημεία ή τοποθεσίες που διακρίνονται σε παγκόσμιο επίπεδο για την ιστορική , πολιτιστική, καλλιτεχνική ή περιβαλλοντική τους σημασία. Μέσα από την παραπάνω δράση η UNESCO έχει ως στόχο την προστασία των μνημείων και χώρων, από κάθε είδους φθορά και καταστροφή με σκοπό να κληροδοτηθούν στις επόμενες γενιές. Η χώρα μας έχει εγγράψει έως σήμερα 18 μνημεία και τοποθεσίες στο Κατάλογο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO.
Τα μνημεία αυτά είναι:
Ενώ συνεχίζει ανά περιόδους να θέτει σε υποψηφιότητα ένταξης για νέα μνημεία.
Δυστυχώς όμως, παρά τις προσπάθειες, όχι μόνο της UNESCO και αλλά και διάφορων άλλων οργανισμών, διαφύλαξης και προστασίας του πολιτισμού και της πολιτιστικής μας κληρονομίας, οι κίνδυνοι εξακολουθούν να ελλοχεύουν. Χαρακτηριστικό σύγχρονο παράδειγμα, είναι η καταστροφή του μνημείου της Παλμύρα στην Συρία από τον πόλεμο. Συνεπώς, καταλαβαίνουμε, ότι όσες προσπάθειες και να καταβάλλουν οι Παγκόσμιοι οργανισμοί ο κίνδυνος εξακολουθεί να υπάρχει.
Τι μπορούμε να κάνουμε εμείς από πλευράς μας;
Αρχικά, θα πρέπει να κατανοήσουμε την έννοια της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, υλικής και άυλης και την εντάξουμε στην ζωή μας. Έπειτα, οφείλουμε να μιλήσουμε στα παιδιά μας για αυτή, καθώς είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με μέλλον τους. Μετά, μπορούμε, με την πρώτη ευκαιρία που μας δίνεται, να επισκεφτούμε μαζί με τα παιδιά μας, μερικά από τα παραπάνω Μνημεία Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO που βρίσκονται στην χώρα μας και να τους μιλήσουμε για την σπουδαιότητα τους. Φυσικά κάτι αντίστοιχο, οφείλουμε να κάνουμε και με τα ήθη, τα έθιμα και τις παραδόσεις, να τα μεταδώσουμε και να διδάξουμε στα παιδιά τον σεβασμό και την σπουδαιότητα τους.
Ας εκμεταλλευτούμε τις εκδηλώσεις που θα πραγματοποιηθούν αυτό το Σαββατοκύριακο με αφορμή τις Ευρωπαϊκές Ημέρες Πολιτιστικής Κληρονομιάς, ως μια ευκαιρία για να μιλήσουμε παιδιά μας για την πολιτιστική μας κληρονομιά και ταυτόχρονα να συμμετάσχουμε σε αυτές.
Μην ξεχνάτε η πολιτιστική μας κληρονομιά δεν είναι άμεσα συνδεδεμένη μόνο το παρελθόν αλλά και το μέλλον, όχι μόνο του πολιτισμού μας αλλά και των παιδιών μας!
