Σας έχει τύχει ποτέ να θυμάστε με απόλυτη ακρίβεια πώς συνέβη ένα γεγονός και παρόλα αυτά ο συνομιλητής σας να επιμένει ότι δεν θυμάστε καλά κι ότι στην πραγματικότητα τα πράγματα συνέβησαν με διαφορετικό τρόπο; Αν ναι, τότε ίσως έχετε πέσει θύματα gaslighting.
Το gaslighting αποτελεί μια μορφή ψυχολογικής βίας. Οι gaslighters προσπαθούν να κάνουν τα θύματά τους να αμφιβάλλουν για την μνήμη τους, την αντίληψή τους και την ψυχική τους υγεία, επισημαίνοντάς τους ότι στην πραγματικότητα τα πράγματα διαφέρουν σημαντικά από το πώς οι ίδιοι τα θυμούνται ή τα αντιλαμβάνονται.
Ο όρος gaslighting προκύπτει από ένα θεατρικό έργο του 1938 και μια κινηματογραφική ταινία του 1944, το Gaslight, όπου ο σύζυγος της πρωταγωνίστριας προσπαθεί να την κάνει να αμφιβάλλει για την ψυχική της υγεία, λέγοντάς της ότι το φως που τρεμοπαίζει από τις λάμπες αερίου είναι στη φαντασία της.
Η συμπεριφορά αυτή δεν περιορίζεται μόνο στις ρομαντικές σχέσεις. Το gaslighting μπορεί να αναπτυχθεί σε οποιαδήποτε σχέση δεν υπάρχει ισότητα δύναμης, δηλαδή σε οποιαδήποτε σχέση το ένα άτομο ή η μια ομάδα ασκεί μεγαλύτερο έλεγχο ή επιρροή στο άλλο άτομο ή ομάδα.
Η συμπεριφορά αυτή ευδοκιμεί ακόμα και μέσα σε ιατρικά πλαίσια. Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύθηκε το 2009 από τους N. Maserejian και συνεργάτες, τα συμπτώματα καρδιοπάθειας ήταν δύο φορές πιθανότερο να αποδοθούν σε ψυχικά αίτια στις μεσήλικες γυναίκες από ό,τι στους μεσήλικες άνδρες.
Το gaslighting μπορεί ακόμη να είναι φυλετικό ή πολιτικό. Για παράδειγμα, στην πρώτη περίπτωση, ένα άτομο ή μια ομάδα ατόμων μπορεί να αρνείται ότι οι μετανάστες υφίστανται διακρίσεις, ενώ στη δεύτερη ένα πολιτικό πρόσωπο να χρησιμοποιεί ψέματα και να αρνείται γεγονότα με σκοπό να χειραγωγήσει το πλήθος.
Το gaslighting είναι πιθανόν να συμβαίνει ασυνείδητα, δηλαδή ο θύτης να μην συνειδητοποιεί ότι συμπεριφέρεται με χειριστικό τρόπο στο θύμα. Ωστόσο, αυτή η συμπεριφορά δεν πρέπει να θεωρείται σε καμία περίπτωση αποδεκτή, καθώς, ακόμη κι αν ασκείται ασυνείδητα, ο gaslighter αρέσκεται στον έλεγχο της σκέψης, των συναισθημάτων και της συμπεριφοράς του θύματος.
Πολλοί gaslighters φαίνεται να πάσχουν από διαταραχές προσωπικότητας, όπως είναι η Ναρκισσιστική Διαταραχή Προσωπικότητας. Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε τα σημάδια αυτής της τοξικής συμπεριφοράς και να απομακρυνόμαστε από τη σχέση, όταν τα αντιληφθούμε, καθώς η ψυχολογική κακοποίηση συνήθως προηγείται της σωματικής. Επίσης, το gaslighting συνήθως διαρκεί στον χρόνο και συνεπώς μπορεί να οδηγήσει σε μακροχρόνια προβλήματα όπως κατάθλιψη, άγχος ή ψυχικό τραύμα.
Ποια είναι όμως τα σημάδια που μας προειδοποιούν ότι μπορεί να συναναστρεφόμαστε με έναν ή μια gaslighter;
*Οι gaslighters προσπαθούν να μας κάνουν να αμφιβάλλουμε για τη μνήμη μας λέγοντάς μας ότι δεν θυμόμαστε σωστά τα γεγονότα ή ότι έχουμε κακή μνήμη.
*Συχνά αρνούνται ή αποφεύγουν να απαντήσουν σε ερωτήσεις που τους φέρνουν σε δύσκολη θέση. Χρησιμοποιούν απαντήσεις όπως “δεν καταλαβαίνω τι εννοείς” ή “προσπαθείς απλά να με μπερδέψεις”.
*Τείνουν να υποβαθμίζουν τα συναισθήματά μας. Μπορεί να μας κατηγορήσουν για το ότι οι αντιδράσεις μας είναι υπερβολικές ή για το ότι είμαστε πολύ ευαίσθητοι.
*Πολύ συχνά αλλάζουν το θέμα της συζήτησης και προσπαθούν να αποδώσουν τις ευθύνες των πράξεών τους είτε σε εμάς, είτε σε τρίτα πρόσωπα.
*Τείνουν να χρησιμοποιούν στερεότυπα για το φύλο, τη φυλή, το θρήσκευμα, τη σεξουαλικότητα ή την ηλικία μας με σκοπό να μας χειραγωγήσουν.
Να θυμάστε ότι δεν είστε μόνες ή μόνοι σας. Αν αισθάνεστε ότι βρίσκεστε σε μια χειριστική ή κακοποιητική σχέση μπορείτε να μας καλέσετε στο 215 215 1011. Μπορείτε επίσης να μοιραστείτε ανώνυμα την ιστορία σας μαζί μας, με σκοπό να δημοσιευθεί και να βοηθηθείτε άμεσα με συμβουλές από την επιστημονική μας ομάδα.
Πηγή: gineanthropos.gr
