Στην λεβεντογέννα Κρήτη, την Εποχή του Χαλκού γεννήθηκε ένας από τους σπουδαιότερους πολιτισμούς της χώρας μας, ένας πολιτισμός που ξεχώρισε για τα ανάκτορα, τα καμαραϊκά του αγγεία, τα ειδώλια, την μεταλλοτεχνία, τις τοιχογραφίες του, αυτός δεν είναι άλλος από τον Μινωικό Πολιτισμό. Ο Μινωικός Πολιτισμός, μαζί με τον Κυκλαδικό και τον Μυκηναϊκό Πολιτισμό είναι οι τρεις Προϊστορικοί Πολιτισμοί στην ιστορία της χώρας μας. Είμαι σίγουροι πως όλοι τον έχετε ακουστά, όμως μέσα από το σημερινό μου άρθρο, στόχος μου είναι να σας παρουσιάσω τα βασικά στοιχεία για να τον γνωρίσετε καλύτερα και να ανακύψετε και εσείς την μαγεία του.
Ας ξεκινήσουμε από το που προέκυψε το όνομα του. Σε αυτό το σημείο, αξίζει να σημειωθεί πως για άλλη μια φορά την εμφάνιση της κάνει η Μυθολογία. Σύμφωνα λοιπόν με τον μύθο, ο μινωικός πολιτισμός πήρε το όνομα από τον βασιλιά της Κρήτης Μίνωα, ο οποίος ήταν, ένας από τους τρεις γιους του βασιλιά των θεών Δια και της Ευρώπης. Η Ευρώπη αφού ξεγελάστηκε και εγκαταλείφθηκε από τον Δία, μαζί με τον Μίνωα και τους άλλους δύο γιους της, βρήκε καταφύγιο στην αυλή του βασιλιά της Κρήτης, Αστερίου. Στην συνέχεια εκείνος την παντρευτήκαμε και υιοθέτησε τα παιδιά της. Κάπως έτσι ο Μίνωας κατέληξε να διεκδικεί τον θρόνο, όμως ο κρητικός λαός ήταν επιφυλακτικός απέναντι του. Έτσι, ισχυρίστηκε ότι είχε πάρει εντολή από τους θεούς για να αναλάβει τον θρόνο. Ύστερα, για να αποδείξει ότι αυτά που έλεγε ίσχυαν, έκανε θυσία στον Ποσειδώνα, ζητώντας του να βγει από την θάλασσα ένας λευκός ταύρος τον οποίο σκόπευε να θυσιάσει προς τιμήν του θεού. Έτσι θα αποδείκνυε ότι οι θεοί θα του έστελναν ό,τι τους ζητούσε. Όταν είδε το ζώο θαμπώθηκε από την ομορφιά του και δίστασε να τον θυσιάσει. Αποφάσισε λοιπόν, να ξεγελάσει τον θεό, να θυσιάσει δηλαδή έναν άλλο ταύρο στην θέση του. Ο Ποσειδώνας όμως το αντιλήφθηκε και τον τιμώρησει. Έκανε λοιπόν την γυναίκα του Μίνωα, Πασιφάη να ερωτευτεί έναν ταύρο και από την ένωση τους προέκυψε ο Μινώταυρος. Κάπου εδώ εμφανίζονται και οι υπόλοιποι γνωστοί μύθοι. Μίνωας έβαλε τον εφευρέτη Δαίδαλο να φτιάξει έναν λαβύρινθο,μέσα τον οποίο τοποθέτησε τον Μινώταυρο, τον οποίο στην συνέχεια σκότωσε ο αττικής ήρωας Θησέας με την βοήθεια της κόρης του Μίνωα Αριάδνης.
Το βασίλειο του Μίνωα βρισκόταν στο Ηράκλειο και συγκεκριμένα στο ανάκτορο της Κνωσού. Η Κνωσός είναι το μεγαλύτερο και λαμπρότερο ανάκτορο του μινωικού πολιτισμού, αλλά όχι το μοναδικό. Υπήρχαν επίσης τα ανάκτορα της Φαιστού, της Ζάρκου και των Μαλίων. Τα μινωικά ανάκτορα ξεχώριζαν, καθώς είχαν τέσσερις ορόφους, περίπλοκα υδραυλικά συστήματα και περίτεχνες τοιχογραφίες. Από το ανάκτορο της Κνωσού ανασκάφτηκε για πρώτη φορά από έναν Ηρακλειώτη έμπορο και αρχαιοδίφης, τον Μίνω Καλοκαιρινό, ο οποίος το 1878 αποκάλυψε τα θεμέλια αποθηκευτικών χώρων γεμάτα πίθους. Μετά την Κρητική Επανάσταση ξεκινούν οι ανασκαφές της Κνωσού υπό την αιγίδα του γνωστού αρχαιολόγου Σέρ Άρθουρ Έβανς, οποίος μετά το πέρας των ανασκαφών και προχώρησε σε αναστήλωση του ανακτόρου. Το σημερινό δηλαδή ανάκτορο που βλέπει ο επισκέπτης της Κνωσού είναι αποτέλεσμα των αναστηλώσεων του Άρθουρ Έβανς.
Όπως σας ανέφερα και στην αρχή ο μινωικός πολιτισμός φημίζεται για τις υπέροχες, περίτεχνες τοιχογραφίες. Η Παριζιάνα, οι Γαλάζιες Κυρίες, η Χορεύτρια, ο Πρίγκιπας με τα Κρίνα, η Πομπή των Νέων, ο Ρυτοφόρος, τα Δελφίνια, το Γαλάζιο πουλί, τα Ταυροκαθάψια, με αποκορύφωμα την Αίθουσα του Θρόνου, η οποία είναι στολισμένη με ανάγλυφες τοιχογραφίες που παριστάνουν γρύπες μέσα σε κήπο με λουλούδια, είναι μερικά από τα σπουδαιότερα έργα τέχνης του μινωικού πολιτισμού.
Εκτός όμως από τις μοναδικές τοιχογραφίες ο μινωικός πολιτισμός στον τομέα της τέχνης, φημίζεται για τα καμαραϊκά του αγγεία. Τα καμαραϊκα αγγεία, ξεχωρίζουν εξαιτίας της πολύχρωμης διακόσμησή τους και της υψηλή καλλιτεχνικής τους ποιότητας. Ήταν διακοσμημένα με πολύπλοκα καμπυλόγραμμα σχέδια, ενώ υπάρχουν και περιπτώσεις που έφεραν θέματα από τον ζωικό και φυτικό κόσμο. Ακόμη, οι μινωίτες ξεχώριζαν στον τομέα της μεταλλοτεχνίας. Κατασκεύαζαν λεπτομερής σφραγίδες, δαχτυλίδια και περίτεχνα κοσμήματα. Ενδεικτικά σας παραθέτω μερικά παραδείγματα μεταλλοτεχνίας, όπως «Το δαχτυλίδι του Μίνωα» και τις «Μέλισσες των Μαλίων.
Στο κομμάτι της θρησκείας, λάτρευαν την Μεγάλη Θεά – θεά των Όφεων, για την οποία άμα θέλετε να μάθετε περισσότερα θα σας παραπέμψω σε προηγούμενο άρθρο μου. Ενώ επίσης την άνοιξη είχαν την μεγαλύτερη γιορτή τους τα Ταυροκαθάψια, στην οποία νέοι και νέες έκαναν ακροβατικά πάνω σε αγριεμένους ταύρους. Στο κομμάτι της γραφής, χρησιμοποιούσαν την Γραμμική Α’. Κάπου εδώ δεν γίνεται να μην κάνω μια αναφορά στο μεγάλο αίνιγμα των αρχαιολόγων, τον Δίσκο της Φαιστού, ο οποίος δεν έχει αποκρυπτογραφηθεί ακόμη.
Η καταστροφή του μινωικού πολιτισμού δεν είναι ξεκάθαρο από που προκύπτει. Σύμφωνα με τους μελετητές, πιθανόν να οφείλεται στην έκρηξη του Ηφαιστείου της Σαντορίνης, καθώς το Κυκλαδίτικο νησί βρίσκεται πολύ κοντά στον μινωικό πολιτισμό και θεωρείται αδύνατο να μην σχετίζεται με την σταδιακή καταστροφή του.
Αυτό που θέλω να κρατήσετε εσείς από όλα αυτά που σας ανέφερα σήμερα, είναι πως ο μινωικός πολιτισμός είναι ένας από τους σπουδαιότερους Προϊστορικούς Πολιτισμούς της χώρας μας. Η καθοριστική συμβολή το σε τομείς όπως, η αρχιτεκτονική, η ζωγραφική, η μεταλλοτεχνία, χάρη στη επιστήμη της ιστορίας και της αρχαιολογίας, είναι σήμερα γνωστές στο σύγχρονο κόσμο, κάνοντας μας υπερήφανους όχι μόνο σε εθνικό αλλά σε παγκόσμιο επίπεδο.
